Jedna od specifičnosti Vrnjačke Banje, svakako je njena arhitektura. Prolazeći kroz Vrnjačku Banju, videćete rimski izvor, čije postojanje datira kao što mu i samo ime kaže iz vremena Rimljana, potom ćete „uskočiti“ u 19-ti vek i početak 20-og, kada su u banji izgrađene velelepne mondenske vile, da biste potom osetili i duh modernog savremenog vremena u vidu novih hotela izgrađenim u periodu od sredine 20-og veka pa do današnjeg dana. Svojevrsni vremeplov Vrnjačke Banje, oslikan je na njenim ulicama i kao da uz pomoć njenih ponosnih građevina možete pratiti njen razvoj, počev od vremena okončanog pre oko dve hiljade godina. Srednji vek nam je nepoznanica u banjskoj istoriji, pa je tako izostala i srednjevekovna arhitektura u njoj, jasno nam stavljajući do znanja da je to bio period stagnacije u njenom razvoju. Od drhtavih ostataka Rima na prostoru Banje, brzo se prelazi na vile koje su ubrzanim tempom nicale od polovine 19-og veka, do kraja 30-tih godina 20-og veka. Ove vile, jedan su od najlepših ukrasa i istorijskih spomenika banje. Većina tih vila još uvek je upotrebi, a mnoge su renovirane i pretvorene u moderne ugostiteljske objekte.
Do 19-og veka, lekoviti potencijali Vrnjačke Banje bili su nedovoljno poznati srpskom narodu. Iako se zna da su još stari Sloveni koristili Vrnjačke mineralne vode, u srednjem veku, dolaskom Turaka, nastalo je zatišje u istorijskim izvorima koji se tiču Vrnjačke Banje. Ponovo otkrivena, ova banja privukla je pažnju šire srpske javnosti, iako tada još nije imala status banje, niti je kao takva postojala. Situacija se menja kada se iz atara sela Vrnjci izdvaja Vrnjačka Banja, kao zasebna celina pod upravom države. Ovo se dešava u drugoj polovini 19-og veka. U isto to vreme, povezano ili ne, sa dolaženjem banje u ruke države, Jovan Belimarković, istaknuti srpski general i namesnik maloletnog kralja Aleksandra Obrenovića, u ovom lečilištu gradi svoj letnjikovac, danas poznati „Zamak Belimarković“. Ovaj dvorac sagradjen je u periodu između 1882 i 1887. godine, prema arhitektonskom projektu bečkog arhitekte Vintera. Za vizuelni uzor uzete su, za to vreme, karakteristične vile severne Italije, a zamak je sagrađen od belog mermera iskopanog iz ličnog Belimarkovićevog majdana lociranog na padinama Goča. Ovo impozantno arhitektonsko zdanje dekorisano je raskošnim renesansnim elementima i dodatno obogaćeno duhom romantičarskog istorizma.
Dvorac Belimarković, danas nosi status kulturnog dobra od izuzetne važnosti. Projekat za savremenu namenu kao i adaptaciju zamka izvršio je arhitekta prof. Ivan Antić. Zvanično je preimenovan u „Zamak kulture“, kada je u njega smešten Zavičajni muzej Vrnjačke Banje. U zamku se nalazi i izložbeni prostor, a nekada letnjikovac namesnika srpskog kralja, danas je domaćin mnogim izložbama, koncertima, kulturnim okupljanjima, promocijama knjiga i dr.
No, vratimo se gde smo stali tj. u drugu polovinu, tačnije, kraj 19-og veka. Nakon već pomenutih dešavanja arhitekta Franc Vintura, inače službenik Ministarstva građevine, podnosi predlog i skicu za izgradnju Vrnjačke Banje. Ovaj čovek se u potpunosti posvećuje Vrnjačkoj Banji i njenoj infrastrukturi i izgradnji. On je promislio o trenutnim, ali je pokušao da predvidi i buduće potrebe Vrnjačke Banje, te na osnovu ta dva, priprema izvođačke planove za više banjskih objekata, donosi predlog izgradnje saobraćajnica kao, plan regulacije Vrnjačke reke, plan uređenja parka sa zasadima i plan staklene bašte.
Sledeća važna godina u arhitektonskom razvitku Vrnjačke Banje je 1912. koju mnogi smatraju prelomnom tačkom, početka urbanizacije lečilišta. Te godine, početak radova znatno je potpomognut darežljivošću države, koja obezbeđuje znatna materijalna sredstva za početak gradnje.
U periodu do kraja 30-ih godina 20-og veka u Vrnjačkoj Banji nikle su mnoge od vila, koje su danas specifičan začin arhitektonskoj pozornici lečilišta. Mnogi ugledni ljudi, u tom periodu u banji su podigli svoje rezidencije i letnjikovce i time je učinili mondenskom pozornicom Srbije u kojoj se okupljala državna elita, kao i mnogi viđeniji stranci. Vile iz ovog istorijskog razdoblja odlikuje jasno ugledanje na francusku arhitekturu iz iz istog vremena. Niz vila ovog tipa, formirao je takozvani „Vrnjački Monmart“, a ime jasno ukazuje na to odakle je arhitektama „pristizala“ inspiracija.
Iako je za razvoj Vrnjačke Banje postojalo više planova,oni su više nego često dopunjivani. Predlog plana za urbanizaciju Vrnjačke Banje konačno je usvojen tek 1940. godine, a zasluge za ovo, pripadaju dvojci inžinjera arhitekture: Ratomiru Bogojeviću i Nikoli Gavriloviću. Međutim realizaciju plana tada je zaustavio Drugi Svetski rat koji se širio Evropom i probijao njene granice, na svom putu uvukavši i Srbiju u jednu od najmračnijih priča ljudske istorije. A Vrnjačka Banja, još jednom je morala da sačeka bolje vreme.
Važnost plana donesenog 1940. godine počiva osim u činjenici da je donet i u tome što se rukovodstvo njega držalo još dug nizi godina po okončanju svetskog rata.
Danas je Vrnjačka Banja najposećenija banja Srbije, okrunjena titulom „Kraljice srpskog turizma“. Laskava titula nije došla sama od sebe. Nakon dugog puta koji je prešla Vrnjačka Banja danas sija punim sjajem. Stari delovi lečilišta, ostali su netaknuti u svoj šarmantoj lepoti prošlih vremena, a novi delovi nenametljivo nude moderan dizajn i arhitektonska rešenja. Vrnjački park pod zaštitom je Republike Srbije i jedan je od najvećih i najlepše uređenih parkova u Srbiji.