Category Archives: Istorija

Manastir Kalenić je od Vrnjačke Banje udaljen 45 kilometara i nalazi se na Levču u blizini Trstenika, na kraju lokalnog puta preko Velike Drenove i Oparića. Manastir kalenić je ženski manastir, posvećen Vavedenju presvete Bogorodice. Ovaj manastir zadužbina je protovestirijara Bogdana, koji je bio velmoža despota Stefana Lazarevića. Njegove likovne vrednosti svrstavaju ga među najznačajnije kulturne spomenike u Srbiji. Manastir Kalenić poseduje najočuvanije freske iz perioda 15-og veka. Crkva je i iznutra i spolja bogato dekorisana, a za ovaj manastir smatra se da je najraskošniji srpski manastir moravskog stila.

Ako pođete ka Trsteniku i prođete selo Grabovac, na 16 km od Vrnjačke Banje, naićićete na manastir Ljubostinju. Ovaj manastir kao zadužbina knjeginje Milice, podignut je u periodu nakon bitke na Kosovu, dakle krajem 14-og i početkom 15-og veka. Nakon što je manastir Ljubostinja podignut, knjeginja Milica se u njemu zamonašila i uzela duhovno ime Evgenija. Ona je u ovom manastiru i preminula, a u njegovom je dvorištu sahranjena, na levoj strani od ulaza. Manastir je više puta trpeo nasilje, te je stoga više puta i obnavljan, a do danas sačuvana crkva, zadržala je sve odlike moravskog stila. Kako je manastir kroz vekove pretrpeo mnoga oštećenja nije mnogo sačuvano od njegovog izvornog živopisa, na kojima su nam osim likova svetaca, sačuvani i likovi knjeginje Milice, kneza Lazara, despota Stefana i njegovog brata Vuka. Izgledu manstira posvećena je velika pažnja i njegova impozantna spoljašnjost ogleda su masivnim kamenim prepletima na sva četiri spoljašnja zida.

Ovaj srednjevekovni manastir od Vrnjačke Banje udaljen je 80 kilometara i do njega je najlakše stići putem koji vodi do Mataruške Banje, ibarskom magistralom sve do naselja Ušće, odakle Vas putokazi bez greške vode pravo do ovog srednjevokovnog dragulja srpske vere i istrorije. Manastir je podigao Stefan Nemanja, osnivač dinastije Nemanjić i jedna od najznačajnijih ličnosti srpske tradicije. Stefan Nemanja ili Sveti Simeon kako je njegovo crkveno ime, podigao je ovaj manastir u periodu između 1183 i 1196. godine, a potom se u njemu i zamonašio. U ovom manastiru nalazila se prva srpska škola, na kojoj je Stefan Nemanja radio sa svojim sinom Svetim Savom. U manastirskom kompleksu nalazi se i Saborna crkva posvećena Bogorodici (jedna od najstarijih iz grupe raških stilskih spomenika), zadužbina kralja Milutina posvećena Joakimu i Ani (Kraljeva crkva), kao i crkva Svetog Nikole poznata i kao Nikoljača interesantna po tome što je sagrađena od lomljenog kamena. Riznica manastira Studenice bogata je mnogim primerima ikonopisa i ručnih radova, a starost fresaka kojima je živopisana, seže u različite vekove.

Na divljim padinama Gledićkih planina, 11 km severno od Vrnjačke Banje, beli se Manastir Svete Petke u Stublu. Ova svetiteljka slavljena u pravoslavlju na brojne načine i brojnim crkvama, sahranjena je u rumunskom gradu Jašiju, odakle je stigao i pokrov svetiteljke kao poklon manastiru u Stublu. Ovaj pokrov sastavni je deo molebana koji se u manastiru služi svakog petka u 17 h, nakon čega vernici prolaze ispod raširenog pokrova Svete Petke. Lepote ove crkve često su opisivane, a posebno se ističe zidno slikarstvo, čiji je autor protosinđel Stefan Đorđević. Netaknuta priroda koja okružuje manastir u Stublu, dodatni je ukras, i ističe mir i skladnost, crkve posvećene velikoj pravoslavnoj svetiteljki.

Kao što joj i samo ime kaže, ova crkva nalazi se u Kruševcu, 38 km od Vrnjačke Banje. Crkvu je podigao srpski knez Lazar, u čast Svetog Simeona oca Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa i osnivača kultne srpske dinastije Nemanjić. Ova crkva danas je poznata kao „Lazarica“, i upravo je to ta, u mnogim narodnim pesmama opevana crkva, pred kojom je osveštena srpska vojska uoči polaska na Kosovo 1389. godine. Po stilu gradnje crkva Lazarica pripada skupini ranih moravskih crkava, a po načinu gradnje ona je vizintijska. Više puta je rušena i obnavljana, a današnji izgled opstao je iz perioda 14-og veka.

Ova crkva nalazi se u selu Gračac, na padinama planine Goč, 4 kilometra od sredine magistralnog puta Vrnjačka Banja – Kraljevo. Ne zna se kada je ova crkva tačno podignuta, ali se zna da je stara više od 800 godina, i da su je podigli Sveti Sava i njegov otac Stefan Nemanja (Sveti Simeon). Po nekim predanjima Crkva Svetog Save u Gračacu je starija čak i od manastira Žiča. Osim zbog crkve, selo Gračac, je poznato turistima i po svojim zanatima, heklanim proizvodima domaće radinosti i proizvodnji burića, u čijem se stvaranju turisti mogu isprobati uz pomoć žitelja, koji su od toga naparavili umetnost. Tu se nalazi i vodenica potočara Smiljka Debeljaka, koja je posebna atrakcija, i dalje je u upotrebi meljući na isti način kao i kada je nastala.

Manastir Žiča je od Vrnjačke Banje udaljen 32 km, i do njega je najlakše stići ako krenete putem koji vodi ka Mataruškoj Banji. Put je dobro obeležen, tako da sam navodi ka ovom manastiru od izuzetne istorijske i duhovne važnosti. Podigao je Stefan Prvovenčani sa svojim bratom Savom, a izgradnja manastira trajala je 20 godina, da bi konačno bio završen 1208. godine. Manastir Žiča je sedište prve srpske arhiepiskopije koju je za srpski narod izborio Sava Nemanjić. Manastir se mnogo puta od svog podizanja, suočavao sa rušenjima, iznova je obnavljan i njegova burna istorija, dodatno je uticala na poštovanje koje je stekao. Arhitektonska osnova manastira je jednobrodna, zasvedena raška bazilika sa jednim kubetom, velikom spoljašnjom pripratom i kulom. Najstarije freske manastira Žiče, oslikane su posle 1219. godine, i danas su sačuvane uglavnom u pevnici.

Hram rođenja presvete Bogorodice podigao je 1834. godine protojerej Vrnjačke Banje, Hadži Jefitimije Popović, baš u periodu kada je Miloš Obrenović angažovao Žigmunda Herdera, da ispita sastav i kvalitet voda u Srbiji. Neke legende upravo Jeftimiju pripisuju otkrivanje lekovitih svojstava voda Vrnjačke Banje.

U hramu, koji je podigao, Hadži Jeftimije je služio čitavih 47 godina, tokom kojih je radio na izgradnji ovog hrama ne samo fizičkoj, već i duhovnoj, kao i njegovoj afirmaciji u crkvenom svetu. Njegov trud i angažovanje, urodili su  plodom i vremenom je ovaj hram postao jedan od zaštitinih znakova Vrnjačke Banje. Po svojoj smrti Hadži Jeftimije Popović sahranjen je sa južne strane manastira, gde mu je podignuta nadgrobna ploča. Takođe sa južne strane manastira, stoji i spomen ploča srpskim ratnicima koji su se za svoju otažbinu borili u periodu balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, dakle između 1912 i 1918 godine. read more

Okruženje Vrnjačke Banje obiluje verskim objektima i srednjevekovnim utvrđenjima. Podneblje stare Raške, u kome se nalazi Vrnjačka Banja, istorijsko je jezgro najstarije srpske istorije na ovim prostorima. Upravo iz te činjenice proističe bogatstvo vrnjačke okoline, crkvama i manastirima starim više vekova. Zbog toga je telesna rehabilitacija u Vrnjačkoj Banji, našla svog ekvivalenta u duhovnom svetu. Vrnjačka Banja, svojim gostima može ponuditi i telesno i duhovno izlečenje.