Category Archives: Duhovni Turizam

Bliže i dalje okruženje Vrnjačke Banje ponosi se brojnim manastirima i crkvama, koji već vekovima svedoče o burnoj istoriji Srba sa ovih prostora. Kako se Vrnjačka Banja nalazi u staroj Raškoj, prvoj srpskoj državi, kolevki Nemanjića i nedaleko od prestonog grada kneza Lazara, njeno okruženje bogato je mnogim kulturno istorijskim spomenicima i nekim od najvažnijih srpskih manastira koji su igrali značajnu ulogu tokom celokupne srpske istorije. Manastirima kao da se unekoliko zaokružuje ponuda Vrnjačke Banje, koja kroz ove verske centre dobija i duhovnu notu, te mogućnosti duhovnog isceljenja vernika.

Vrnjački hram, podigao je davne 1834. godine, vrnjački protojerej Hadži Jeftimije Popović. U to vreme čitava Srbija bila je zahvaćena poletom i procvatom, jer su se Srbi konačno oslobodili turske vlasti i preuzeli upravljanje svojom državom u svoje ruke. Tako je u vreme podizanja vrnjačkog hrama, knez Miloš Obrenović, unajmio Žigmunda Herdera da ispita kvalitet srpskih voda, a rezultati ovog ispitivanja pokazali su izrazit mineralni kvalitet izvora Vrnjačke Banje, koje je sam Herder uporedio sa češkim Karlovim Varima – banjom svetskog glasa. read more

Između Kraljeva i Mataruške Banje, u selu Kruševici, nalazi se jedan od najznačajnijih srpskih manastira – manastir Žiča. Manastir Žiča, zadužbina je prvog kralja iz dinastije Nemanjić – Stefana Prvovenčanog, sina Stefana Nemanje i brata Svetog Save. Manastir je od Vrnjačke Banje udaljen 32 km, i do njega je najlakše doći putem koji vodi u Matarušku Banju.
Gradnja glavne manastirske crkve, posvećene Hristovom vaznesenju, otpočela je 1206. godine, da bi radovi bili okončani 1217. godine, iste godine kada je Stefan Prvovenačani iz Rima dobio krunu. U njoj je Stefan i krunisan, a njegov mlađi brat Sava, dve godine kasnije 1219. godine, Žiču je načinio sedištem prve srpske arhiepiskopije.
Stefan Prvovenčani nije jedini Nemanjić krunisan u Žiči. U Žiči su krunisani i njegovi sinovi Radoslav i Vladislav, kao i naslednik Svetog Save na mestu arhiepiskopa. Mada je arhiepiskopija kasnije prebačena iz Žiče u Peć, to nije umanjilo značaj Žiče, naprotiv. Ljudi su tražili pomoć, snagu i utehu u ovom manastiru, kada su Turci postali pretnja, i manastir u kome je krunisan prvi srpski kralj nastavio je da ima jak uticaj na svest svih Srba. read more

Selo Gračac u opštini Vrnjačka Banja, veoma je staro selo Raškog okruga. U ataru ovog sela nađeni su materijalni ostaci koji jasno upućuju na to da su još stari Rimljani naseljavali područje današnjeg Gračaca. Samo selo Gračac nalazi se na planini Goč, svega 4 km, od sredine magistralnog puta između Vrnjačke Banje i Kraljeva. Po legendi se veruje da je lokalna crkva crkva Sv. Save, podignuta još u „Savino vreme“, kao i da je sam Sveti Sava, sa svojim ocem Stefanom Nemanjom, učestvovao u njenoj izgradnji. Svakako crkva u Gračacu koja nosi Savino ime, upravo je njemu i posvećena. Ako je verovati legendama, a realnih razloga da im se ne veruje nema, crkva je starija čak i od Žiče, a 800 godina u tom slučaju proslavila je krajem 20-og veka.
Crkva je kroz istoriju mnogo stradala, i tu se krije razlog zašto nemamo tačne podatke o vremenu njenog nastanka i njenim ktitorima. Do početka 19-og veka, od ove crkve ostali su samo temelji na kojima je 1812. podignuta nova crkva. Gračački paroh Radovan Šućurević, obnovio je ovu crkvu 1842. godine. Danas je crkva u nadležnosti Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kraljevu. read more

„Veliki i slavni Lazar, u svom životu sazda tvrde gradove, sazda i zvani Kruševac, u kome podiže najkrasniju crkvu velikome prvomučeniku arhiđakonu Stefanu, radi molitve za uvek spominjanog sina svoga.“

Konstantin Filozof
„Žitije despota Stefana Lazarevića“

Najiscrpniji i autentični izvor za početak i prve godina života crkve Lazarice stiže nam iz pera Konstantina Filozofa, bugarskog srednjevekovnog književnika i filozofa. Sasvim je izvesno da je čin podizanja ove crkve nerazdvojiv od gradnje samog Kruševca, kojeg je takođe podigao knez Lazar i načinio ga svojim prestonim gradom. Knez Lazar, ktitor crkve Lazarice, posvetio ju je arhiđakonu Stefanu, koji je zaštitni

Ovaj prelepi manastir nalazi se severno od Vrnjačke Banje na obroncima Gledićkih planina i pripada opštini Trstenik. Nalazi se u selu Stubal, a prema manastirskim podacima prvi doseljenici bili su iz Hercegovine i došli su 1780. godine. Selo Stubal tada je imalo samo tri kuće, a do početka 19-og veka proširilo se na 20-ak domaćinstava.
Pretpostavlja se da je selo ime dobilo po četvorougaonom kamenu, koji se od davnina nalazio na obližnjoj livadi, a podseća na stub. Livadu je kupio izvesni Arsenije, a pošto mu je smetalo što se narod okuplja oko kamenog stuba na njegovoj livadi, verujući da je on oltar neke stare crkve, on je rešio da stub izvadi i baci ga u reku. Kada je to i učinio njegov pastorak se teško razboleo i pao u postelju, te uplašivši se za njegov život Arsenije je rešio da stub vrati. Kada je stub izvadio iz reke i vratio ga na livadu, legenda kaže da je Arsenijev pastorak ozdravio. Nakon toga Arsenije zajedno sa svojim pastorkom – Tihomirom rešava da na livadi podigne crkvicu – daščaru, kojom bi natkrio stub. Ubrzo nakon Arsenijeve smrti 1830. godine Tihomir dolazi u sukob sa crkvenim vlastima, jer je njima smetalo što narod dolazi na njegov posed i na kamenom stubu ostavlja novac, a Tihomir to nije mogao da spreči. Zbog toga, Tihomir odlučuje da proda livadu. read more

Srednjevekovni manastir Studenica od Vrnjačke Banje udaljen je 80 km i do njega je najlakše i najbrže doći ako krenete putem koji vodi do Mataruške Banje, potom ibarskom magistralom sve do naselja pod imenom Ušće, odakle je zbog odlične markacije ne moguće promašiti jedan od najvažnijih srpskih manastira. Ktitor ovog manastira je Stefan Nemanja rodonačelnik dinastije Nemanjić. Manastir je podignut u vremenskom razdoblju od 1183. do 1196. godine, a kada je manastir završen Stefan Nemanja se u njemu zamonašio i uzeo crkveno ime Sveti Simeon. U prostorijama ovog manastira, nalazila se prva srpska škola, na čijem je razvoju i opstanku Sveti Simeon radio sa svojim najmlađim sinom Svetim Savom. U okviru manastirskog kompleksa manastira Studenice nalazi se i Saborna crkva posvećena Bogorodici, koja je jedna od najstarijih crkvi iz grupe raških stilskih spomenika, a osim nje tu su i zadužbina kralja Milutina posvećena Joakimu i Ani (Kraljeva crkva) kao i Nikoljača koja je u potpunosti izgrađena od lomljenog kamena. Živopisi manastira Studenice, nastajali su postepeno i neujednačenim tempom, ostavljajući tako na manastirskim zidovima tragove različitih vekova.

Kada krenete ka Trsteniku i prođete selo Grabovac, na 16-om kilometru od Vrnjačke Banje naićićete na manastir Ljubostinju. Manastir Ljubostinja zadužbina je knjeginje Milice, koja se u Ljubostinji i zamonašila i uzele duhovno ime Evgenija. Knjeginja Milica je i preminula u Ljubostinji, i u dvorištu manastira je sahranjena – levo od ulaza. Kako je prošlost manastira bila burna, i kako je više puta stradao i više puta obnavljan, pravo je čudo da je i pored brojnih rekonstrucija uspeo da zadrži sve odlike moravskog stila. Ipak živopisi su nepovratno stradali. Od nekada bogato živopisanih zidova, nama su ostali sačuvani, osim likova svetaca i likovi knjeginje Milice, njenog starijeg sina Stefana Lazarevića i mlađeg sina Vuka. Arhitektonskim rešenjima spoljašnjosti manastira posvećena je velika pažnja, te on ostavlja zaista impozantan utisak. Najviše pažnje, čini se, plene masivni kameni prepleti, koji se nalaze na sva četiri spoljna zida.

Od Vrnjačke Banje manastir Kalenić udaljen je 45 km i nalazi se na Levču, u neposrednoj blizini Trstenika. Manastir ćete ugledati na kraju lokalnog puta preko Velike Drenove i Oparića. Manastir Kalenić je posvećen vavedenju presvete Bogorordice i zadužbina je protovestirijara Bogdana, velmože despota Stefana Lazarevića. Likovne vrednosti ovog manastira – njegovi živopisi, svrstavaju ga među najznačajnije kulturne spomenike u Srbiji. U manastiru Kalenić nalaze se najočuvanije freske iz perioda 15-ok veka. Ovaj ženski manastir bogato je dekorisan i iznutra i spolja, i za manastir Kalenić sa pravom se smatra, da je najraskošniji manastir moravskog stila.